Praktijkvoorbeeld

PostNL

15 juni 2023

Het stond al een tijdje op de prioriteitenlijst van PostNL om de arbeidsovereenkomst aan te passen. Niet alleen om hem passender te maken voor de verschillende functies, maar vooral ook omdat hij heel erg is geschreven vanuit het perspectief van de werkgever. Voor managers arbeidsvoorwaarden Wies Verstraaten en arbeidsrecht Heleen de Graaf is het pilot-traject “een goede stok achter de deur” om nu eens en voor altijd met dat oude contract af te rekenen.

Gelijkwaardige afspraken

PostNL richt zich met de pilot op de bijna 16.000 postbezorgers, ongeveer de helft van alle medewerkers. “Wij willen voor hen een veel toegankelijker, maar ook gelijkwaardiger document met afspraken dan nu het geval is”, zegt Wies Verstraaten. “Het is nu zo geschreven dat alle denkbare risico’s voor de werkgever worden uitgesloten. Daardoor is het een vrij eenzijdig document.”

“Het gaat niet uit van vertrouwen”, voegt Heleen de Graaf daaraan toe. “De nadruk ligt nu te veel op alle regels waaraan medewerkers zich moeten houden en te weinig op vertrouwen en medemenselijkheid. Je hoeft helemaal niet zoveel te vermelden in een arbeidsovereenkomst, want heel veel is al vastgelegd in de wet.” Ze vindt het ook niet passen bij de communicatiestijl van PostNL, waarbij wordt uitgegaan van hun drie kernwaarden: we houden het simpel, we maken het slim en we doen het samen. “Ook dat spreken we nu nog niet uit in onze arbeidsovereenkomst.”

Fileren van overeenkomst

Bij de standaard arbeidsovereenkomst die PostNL hanteert, wordt vaak niet gekeken naar wat die functie nodig heeft of waar die zich door kenmerkt, stelt De Graaf. Daarom is ze samen met haar team eerst begonnen met het afpellen van de overeenkomst. “Met dat uitgangspunt hebben we per bepaling bekeken of we die willen behouden én of die misschien verplaatst moet worden naar de CAO of een andere plek in het traject. De bepaling over geheimhouding bijvoorbeeld is erg algemeen geformuleerd en staat ook al in de CAO. Maar wat verwacht je nu precies van medewerkers? In overleg met de HR-collega’s hebben we deze bepaling nu meer toegeschreven naar de doelgroep postbezorger door de vertrouwelijkheid van post extra te benadrukken.”

Nadruk op wat medewerkers krijgen

In de conceptovereenkomst, die van vier naar twee A4’tjes is teruggebracht, ligt nu veel meer de nadruk op wat medewerkers van PostNL krijgen. “Want dat is natuurlijk meer dan alleen het salaris dat elke maand wordt overgemaakt. Na overleg met de HR- en communicatieafdeling hebben we een aantal onderwerpen in het contract uitgelicht, die ook belangrijk zijn naast het salaris. Zoals de bedrijfskleding, hulpmiddelen voor het bezorgen van de post en het pensioen dat ze krijgen.” De Ondernemingsraad van PostNL is bijgepraat over de voortgang van het traject en de beoogde volgende stap is dat een groep postbezorgers de arbeidsovereenkomst leest om feedback te geven. “Is dit een verbetering? Hebben we nog iets gemist?”

Systeemtechnische uitdaging

Hoewel de nieuwe arbeidsovereenkomst nu bijna is geschreven, is er nog wel een traject te gaan voor de eerste postbezorger het onder ogen zal krijgen, denkt Verstraaten. Ze verwacht dat het vooral systeemtechnisch een uitdaging wordt. “Omdat er ieder jaar duizenden nieuwe mensen bij ons komen werken, gebruiken wij een automatisch gegenereerde arbeidsovereenkomst. Het wordt nog een hele klus om een toegankelijk en mooi vormgegeven document in het systeem te krijgen, dat ook nog past bij onze huisstijl.” De Graaf beaamt dat: “Zolang het platte tekst op een A4tje is, is het makkelijker dan wanneer je met plaatjes gaat werken of een bepaalde vormgeving wil.” Het nieuwe contract kan sowieso niet eerder dan volgend jaar in gebruik worden genomen, omdat bepaalde onderdelen die nu nog in het contract staan naar de CAO moeten worden overgeheveld en die loopt nog tot het einde van dit jaar.

Tip voor andere organisaties

“Mijn tip voor anderen? Ga het gewoon doen”, zegt Verstraaten. “De tekst aanpassen is niet eens zoveel werk. Je komt al een heel eind als je een middagje bij elkaar gaat zitten en je samen kwaad maakt.” De Graaf raadt andere organisaties aan om iemand van buitenaf naar de herschreven overeenkomst te laten kijken. “Wij hebben een arbeidsrechtafdeling, maar als je die niet hebt is het best lastig, omdat je niet weet wat er nu wel en niet in het contract moet staan. Dan ga je struggelen, durf je de knoop niet door te hakken en blijf je toch wat op de formele taal zitten. Juridische expertise kan dan heel goed helpen.”

Zelf aan de slag?

Wil jij ook een medemenselijke arbeidsovereenkomst? Download dan de Routekaart om direct zelf aan de slag te gaan of meld je aan voor ons Do-It-Yourself traject Conscious Contracting dat start in februari en september 2024.

Blijf op de hoogte van onze vorderingen, achtergrondinformatie over conscious contracting en inspirerende praktijkvoorbeelden.

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief